میان انواع دموکراسی، تفاوت‌های اساسی وجود دارد که دموکراسی نمایندگی چندحزبی، دموکراسی نمایندگی یک‌حزبی و دموکراسی مشارکتی را از یک‌دیگر متمایز می‌کند.
دموکراسی نمایندگی به این معناست که تصمیمات مربوط به جامعه، نه توسط اعضای آن، بلکه توسط افراد خاصی که مردم انتخاب کرده‌اند؛گرفته می‌شود. شکل‌های گوناگون دموکراسی نمایندگی در بسیاری از سازمان‌ها هم وجود دارد.
نظام‌های دموکراسی نمایندگی چندحزبی در هر یک یا همه این سطوح،هنگامی که رأی‌دهندگان بتوانند از میان چندحزب در فرآیند سیاسی یکی را انتخاب کنند، یافت می‌شود. ملت‌هایی که شیوه دموکراسی چندحزبی را برگزیده‌اند،و در آن توده جمعیت بزرگ‌سال از حق رأی در سطوح مختلف برخوردار است،معمولا دموکراسی لیبرال نامیده می‌شوند. ایالات متحده آمریکا،کشورهای اروپای غربی،ژاپن،استرالیا،نیوزیلند و هند در دسته دموکراسی‌های لیبرال قرار می‌گیرند.
بعضی از کشورها مانند چین، با این که در آن‌ها فقط یک حزب وجود دارد؛خود را دموکراسی می‌دانند. در این کشورها، در حالی که رأی‌دهندگان امکان انتخاب از میان احزاب مختلف را ندارند،انتخابات وجود دارد که از طریق آن‌ها نمایندگان در سطوح مختلف محلی و ملی تعیین می‌شوند. این کشورها در دسته دموکراسی نمایندگی یک حزبی قرار دارند.اصلی که معمولاً در دموکراسی نمایندگی یک حزبی قرار دارد این است که حزب واحد اراده فراگیر اجتماع را بیان می‌کند. به نظر مارکسیست‌ها،احزاب در دموکراسی‌های لیبرال نماینده منافع طبقات مختلف هستند.در جوامع کمونیستی، تنها یک حزب ضروری شمرده می‌شود؛ بنابراین رأی‌دهندگان،نه از میان احزاب،بلکه از میان نامزد‌های انتخاباتی که سیاست‌های متفاوتی دارند؛ نمایندگان خودشان را انتخاب می‌کنند.
در دموکراسی مشارکتی یا دموکراسی مستقیم، تصمیمات به طور جمعی توسط افراد گرفته می‌شد.این نخستین نوع دموکراسی بود که در یونان باستان یافت می‌شد.اقلیت کوچکی از جامعه که شهروند نامیده می‌شدند، برای بررسی سیاست‌ها و گرفتن تصمیمات مهم به طور منظم گرد هم می‌آمدند. دموکراسی مشارکتی در جوامع امروزی،که توده مردم از حقوق سیاسی بهره‌مندند و برای همه امکان مشارکت فعالانه نیست؛ بسیار محدود است. برخی جنبه‌های دموکراسی مشارکتی هنوز هم کاربرد دارند و سازمان‌های زیادی در این گونه جوامع از این شیوه استفاده می‌کنند. برگزاری رفراندوم‌ها در سطح ملی برای مسائل مورد اختلاف؛ نمونه‌ای از دموکراسی مشارکتی است.
شبه دموکراسی حکومتی است که هرچند در آن مردم حکومت ندارند؛ اما برخی نهادهای دموکراتیک وجود دارند؛سیاست این نوع حکومت‌ها به ظاهر دموکراتیک است در صورتی که نهادهای دموکراتیک خواست مردم را اجرا نمی‌کنند.